اردوغان به دنبال پروژه آب در برابر نفت ایران است
ایران بازنده اصلی سدسازی ترکیه بر روی ارس
میرا قربانی‌فر :
رود ارس شاهرگ حیاتی برای منطقه شمال غرب ایران محسوب می شود . ارس که با همین نام نیز در کشور‌های همجوار شناخته می‌شود ، از دامنه شمالی کوه‌های بینگول داغ استان ارزروم ترکیه سرچشمه می گیرد و پس از طی مسافتی طولانی با پیوستن رود « آخوریان » به آن ، مرز مشترک میان ترکیه و ارمنستان را تا آذربایجان ( نخجوان ) ترسیم می‌کند . بنابر آمار‌ها حجم متوسط سالیانه آب جاری رودخانه ارس در سی سال گذشته ، ۱۰.۵ میلیارد متر مکعب است و بنا به آمار منابع پژوهشی ترکیه ۱۳ میلیارد متر مکعب که از این مقدار ۴ میلیارد متر مکعب از ترکیه ، ۲ میلیارد متر مکعب از ارمنستان ، ۲ میلیارد متر مکعب از جمهوری آذربایجان و ۲.۵ میلیارد متر مکعب از ایران سرچشمه می‌گیرد.
هر یک از کشور‌های این حوضه آبی ، سد‌هایی را در مسیر این رود احداث کرده‌اند که از مهم‌ترین این سد‌ها می‌توان به سد آخوریان ( مشترک میان ارمنستان وترکیه ) سد‌های ارس و خداآفرین ( مشترک میان ایران و باکو ) اشاره کرد.
در این شرایط حالا چند سالی است که دولت ترکیه در راستای طرح « پروژه شرقی آناتولی » موسوم به « داپ » به جلوگیری و خروج آب از این کشور با احداث سد‌های بزرگ در سر چشمه‌های رود ارس اقدام کرده است.
پروژه جنوب شرقی آناتولی نیز با عنوان طرح « گاپ » شناخته می‌شود که عمدتا سدسازی بر سرشاخه‌های دجله و فرات است.
در این شرایط اتاق بازرگانی ایران نتیجه پژوهشی را منتشر کرده است که بر اساس بررسی‌های کمیسیون توسعه پایدار اتاق ایران درباره آثار پروژه آناتولی شرقی ( داپ ) بر منابع آبی شمال غرب ایران ، از کاهش ۳۰ درصدی سهم ایران از منابع آبی رودخانه ارس حکایت دارد.
در بخشی از این پژوهش که آثار اجرای پروژه آناتولی شرقی ( داپ ) کشور ترکیه بر روی منابع آبی رودخانه ارس را بررسی می‌کند، تاکید شده است :
طی سال‌های اخیر سد‌های متعددی بر روی دو رودخانه کورا و ارس و سرشاخه‌های آن‌ها در کشور‌های مختلف با هدف تولید برق ، آبیاری اراضی کشاورزی ، تأمین آب شرب ، کنترل سیلاب و حمل‌ونقل با ظرفیتی بالغ بر ۲۵ میلیارد مترمکعب احداث شده است . افزایش ایجاد سازه‌ها و سد‌های آبی به‌ویژه در سال‌های اخیر به‌ویژه ایجاد ۱۴ سد در کشور ترکیه از جمله پروژه آناتولی شرقی موسوم به داپ ( DAP ) و همچنین آلودگی آب رودخانه ارس به‌ویژه از سوی کشور ارمنستان در نتیجه فعالیت‌های معدنی و همچنین نیروگاه اتمی متسامور در کشور ارمنستان باعث تنزل کمیت و کیفیت آورد رودخانه ارس در سال‌های اخیر شده و در آینده نیز می‌تواند دسترسی به منابع آب رودخانه ارس را محدودتر کند . اجرا و تکمیل آناتولی شرقی موسوم به داپ ( DAP ) کشور ترکیه در آینده نزدیک ممکن است سهم ایران از منابع آبی در حوضه آبریز ارس را بین ۲۵ تا ۳۰ درصد کاهش می‌دهد . قطع یا کاهش آورد رودخانه مرزی ارس توسط ترکیه منجر به مشکلات جدی برای تأمین آب شرب و کشاورزی مناطق پائین‌دست شود.»